Aquí tendes a tradución ao galego do relato clásico de Lev Nikoláievicb Tolstoi
Canta terra
necesita un home?
Érase unha vez un labrego chamado Pahom, que traballara dura e honestamente para a
súa familia, pero que non tiña terras propias, así que sempre
permanecía na pobreza. "Ocupados como estamos desde a nenez
traballando a nai terra -pensaba a miúdo- os campesiños sempre
debemos morrer como vivimos, sen nada propio. As cousas serían
diferentes se tivésemos nosa propia terra."
Agora ben, preto da aldea
de Pahom vivía unha dama, unha pequena terratenente, que posuía
unha leira de cento cincuenta hectáreas. Un inverno difundiuse a
noticia de que esta dama ía vender as súas terras. Pahom oíu que
un veciño seu compraría vinte e cinco hectáreas e que a dama
consentira en aceptar a metade en efectivo e esperar un ano pola
outra metade.
"Que che parece
-pensou Pahom- esa terra véndese, e eu non obterei nada."
Así que decidiu falar coa
súa esposa.
-Outras persoas están
comprando, e nós tamén debemos comprar unhas dez hectáreas. A vida
vólvese imposible sen posuír terras propias.
Puxéronse a pensar e
calcularon canto poderían comprar. Tiñan aforrados cen rublos.
Venderon un poldriño e
a metade das súas abellas; contrataron a un dos seus fillos como
peón e pediron anticipos sobre a paga. Pediron prestado o resto a un
cuñado, e así xuntaron a metade do diñeiro da compra. Logo diso,
Pahom escolleu unha parcela de vinte hectáreas, onde había bosques,
foi ver á dama e fixo a compra.
Así que agora Pahom tiña
a súa propia terra. Pediu semente prestada, e sementouna, e obtivo
unha boa colleita. Ao cabo dun ano lograra saldar as súas débedas
coa dama e a súa cuñado. Así se converteu en terratenente, e
tallaba as súas propias árbores, e alimentaba o seu gando nos seus
propios pastos. Cando saía a arar os campos, ou a mirar as súas
searas ou os seus prados, o corazón enchíaselle de alegría. A
herba que crecía alí e as flores que florecían alí parecíanlle
diferentes das doutras partes. Antes, cando cruzaba esa terra,
parecíalle igual a calquera outra, pero agora parecíalle moi
distinta.
Un día Pahom estaba
sentado na súa casa cando un viaxeiro detívose ante a súa casa.
Pahom preguntoulle de onde viña, e o forasteiro respondeu que viña
de alén do Volga, onde estivera traballando. Unha palabra levou á
outra, e o home comentou que había moitas terras en venda por alá,
e que moitos estaban viaxando para compralas. As terras eran tan
fértiles, asegurou, que o centeo era alto como un cabalo, e tan
tupido que cinco cortes de gadaño formaban unha gavela. Comentou que
un campesiño traballara só coas súas mans, e agora tiña seis
cabalos e dúas vacas.
O corazón de Pahom
colmouse de anhelo.
"Por que hei de
sufrir neste buraco -pensou- se vívese tan ben noutras partes?
Venderei a miña terra e a miña leira, e co diñeiro comezarei alá
de novo e terei todo novo".
Pahom vendeu a súa terra,
a súa casa e o seu gando, con boas ganancias, e mudouse coa súa
familia á súa nova propiedade. Todo o que dixera o campesiño era
certo, e Pahom estaba en moita mellor posición que antes. Comprou
moitas terras arables e pastos, e puido ter as cabezas de gando que
desexaba.
Ao principio, no axetreo
da mudanza e a construción, Pahom sentíase compracido, pero cando
se habituou comezou a pensar que tampouco aquí estaba satisfeito.
Quería sementar máis trigo, pero non tiña terras suficientes para
iso, así que arrendou máis terras por tres anos. Foron boas
tempadas e houbo boas colleitas, así que Pahom aforrou diñeiro.
Podería seguir vivindo comodamente, pero cansouse de arrendar terras
alleas todos os anos, e de sufrir privacións para aforrar o diñeiro.
"Se todas estas
terras fosen miñas -pensou-, sería independente e non sufriría
estas incomodidades."
Un día un vendedor de
bens raíces que pasaba comentoulle que acababa de regresar da
afastada terra dos
bashkires,
onde comprara seiscentas hectáreas por só mil rublos.
-Só debes facerte amigo
dos xefes -dixo- eu regalei como cen rublos en vestidos e alfombras,
ademais dunha caixa de té, e dei viño aos que o bebían, e obtiven
a terra por unha bicoca.
"Vaia -pensou Pahom-,
alá podo ter dez veces máis terras das que posúo. Debo probar
sorte."
Pahom encomendou á súa
familia o coidado da leira e emprendeu a viaxe, levando consigo ao
seu criado. Pararon nunha cidade e compraron unha caixa de té, veu e
outros agasallos, como o vendedor aconselloulles. Continuaron viaxe
ata percorrer máis de cincocentos quilómetros, e o sétimo día
chegaron a un lugar onde os bashkires instalaran as súas tendas.
En canto viron a Pahom,
saíron das tendas e reuníronse en torno ao visitante. Déronlle té
e kurniss, e sacrificaron unha ovella e déronlle para comer. Pahom
sacou presentes do seu carromato e os distribuíu, e díxolles que
viña en busca de terras. Os bashkirs pareceron moi satisfeitos e
dixéronlle que debía falar co xefe. Mandárono a buscar e
explicáronlle a que fora Pahom.
O xefe escoitou un intre,
pediu silencio cun xesto e díxolle a Pahom:
-De acordo. Escolle a
terra que che praza. Temos terras en abundancia.
-E cal será o prezo?
-preguntou Pahom.
-O noso prezo é sempre o
mesmo: mil rublos por día.
Pahom non comprendeu.
-Un día? Que medida é
esa? Cantas hectáreas son?
-Non sabemos calculalo
-dixo o xefe-. Vendémola por día. Todo o que poidas percorrer a pé
nun día é teu, e o prezo é mil rublos por día.
Pahom quedou sorprendido.
-Pero nun día pódese
percorrer unha vasta extensión de terra -dixo.
O xefe botouse a rir.
-¡Será toda túa! Pero
cunha condición. Se non regresas o mesmo día ao lugar onde
comezaches, perdes o diñeiro.
-Pero como debo sinalar o
camiño que seguín?
-Iremos a calquera lugar
que gustes, e quedarémonos alí. Podes comezar desde ese sitio e
emprender a túa viaxe, levando un sacho contigo. Onde o consideres
necesario, deixa unha marca. En cada xiro, cava un pozo e amontoa a
terra; logo iremos cun arado de pozo en pozo. Podes facer o
percorrido que desexes, pero antes que se poña o sol debes regresar
ao sitio de onde partiches. Toda a terra que cubras será túa.
Pahom estaba alborozado.
Decidiu comezar pola mañá. Charlaron, beberon máis kurniss,
comeron máis ovella e beberon máis té, e así chegou a noite.
Déronlle a Pahom unha cama de edredón, e os bashkires se
dispersaron, prometendo reunirse á mañá seguinte ao romper o alba
e viaxar ao punto convido antes do amencer.
Pahom quedouse deitado,
pero non puido durmirse. Non deixaba de pensar na súa terra.
"Que grande extensión
marcarei! -pensou-. Podo andar facilmente cincuenta quilómetros por
día. Os días agora son longos, e un percorrido de cincuenta
quilómetros representará gran cantidade de terra. Venderei as
terras máis áridas, ou as deixarei aos campesiños, pero eu
escollerei a mellor e traballareina. Comprarei dous xuntas de bois e
contratarei dous peóns máis. Unhas noventa hectáreas destinarei a
seméntaa e no resto criarei gando."
Pola porta aberta viu que
estaba a romper o alba.
-É hora de espertalos
-díxose-. Debemos poñernos en marcha.
Levantouse, espertou ao
criado (que durmía no carromato), ordenoulle xunguir os cabalos e
foi espertar aos bashkires.
-É hora de ir á estepa
para medir as terras -dixo.
Os bashkires levantáronse
e reuníronse, e tamén acudiu o xefe. Puxéronse a beber máis
kurniss, e ofreceron a Pahom un pouco de té, pero el non quería
esperar.
-Se habemos ir, vaiamos
dunha vez. Xa é hora.
Os bashkires preparáronse
e todos se puxeron en marcha, algúns dacabalo, outros en carros.
Pahom ía no seu carromato co criado, e levaba un sacho. Cando
chegaron á estepa, o ceo da mañá estaba vermello. Subiron un
outeiro e, apeándose de carros e cabalos, reuníronse nun sitio. O
xefe achegouse a Pahom e estendeu o brazo cara á planicie.
-Todo isto, ata onde chega
a mirada, é noso. Podes tomar o que gustes.
A Pahom relucíronlle os
ollos, pois era toda terra virxe, chata como a palma da man e negra
como semente de mapoula, e nas partes fondas crecían altos
pastizais.
O xefe quitouse a gorra de
pel de raposo, apoiouna no chan e dixo:
-Esta será a marca.
Empeza aquí e regresa aquí. Toda a terra que rodees será túa.
Pahom sacou o diñeiro e
púxoo na gorra. Logo quitouse o abrigo, quedándose co seu chaquetón
sen mangas. Afrouxouse o cinto e suxeitouno con forza baixo o ventre,
púxose un costal de pan no peito do xubón
e, atando unha botella de auga ao cinto, subiuse a cana das botas,
empuñou o sacho e dispúxose a partir. Tardou un instante en decidir
o rumbo. Todas as direccións eran tentadoras.
-Non importa -dixo ao
fin-. Irei cara ao sol nacente.
Volveuse cara ao Leste,
espreguizouse e agardou
a que o sol asomase sobre o horizonte.
"Non debo perder
tempo -pensou-, pois é máis fácil camiñar mentres aínda está
fresco."
Os raios do sol non
acababan de chispear sobre o horizonte cando Pahom, sacho ao
ombreiro, internouse na estepa.
Pahom camiñaba a paso
moderado. Tras avanzar mil metros detívose, cavou un pozo e amoreou
terróns de herba para facelo máis visible. Logo continuou, e agora
que vencera o entumecemento apurou o paso. Ao cabo dun intre cavou
outro pozo.
Mirou cara atrás. O
outeiro víase claramente á luz do sol, coa xente encima, e as
refulxentes iantas das
rodas do carromato. Pahom calculou que camiñara cinco quilómetros.
Estaba máis cálido; quitouse o chaquetón, botouno ao ombreiro e
continuou a marcha. Agora facía máis calor; mirou o sol; era hora
de pensar no almorzo.
-percorrín o primeiro
tramo, pero hai catro nun día, e aínda é demasiado pronto para
virar. Pero quitareime as botas -díxose.
Sentouse, quitouse as
botas, meteullas no cinto e renovou a marcha. Agora camiñaba con
soltura.
"Seguirei outros
cinco quilómetros -pensou-, e logo virarei á esquerda. Este lugar é
tan promisorio que sería unha pena perdelo. Canto máis avanzo,
mellor parece a terra."
Seguiu dereito por un
tempo, e cando mirou en torno, o outeiro era apenas visible e as
persoas parecían formigas, e apenas se vía un escintileo baixo o
sol.
"Ah -pensou Pahom-,
avancei bastante nesta dirección, é hora de virar. Ademais estou
suando, e moi sedento."
Detívose, cavou un gran
pozo e amoreou herba. Bebeu un sorbo de auga e virou á esquerda.
Continuou a marcha, e a herba era alta, e facía moito calor.
Pahom comezou a cansarse.
Mirou o sol e viu que era mediodía.
"Ben -pensou-, debo
descansar."
Sentouse, comeu pan e
bebeu auga, pero non se deitou, temendo quedarse durmido. Logo de
estar un intre sentado, seguiu andando. Ao principio camiñaba sen
dificultade, e sentía soño, pero continuou, pensando: "Unha
hora de sufrimento, unha vida para gozalo".
Avanzou un longo treito
nesa dirección, e xa ía virar de novo á esquerda cando viu un
fecundo val. "Sería unha pena excluír ese terreo -pensou-. O
liño crecería ben aquí.". Así que rodeou o val e cavou un
pozo do outro lado antes de virar. Pahom mirou cara ao outeiro. O
aire estaba brumoso e trémulo coa calor, e a través da bruma apenas
se vía á xente do outeiro.
"¡Ah! -pensou
Pahom-. Os lados son demasiado longos. Este debe ser máis curto."
E seguiu ao longo do terceiro lado, apurando o paso. Mirou o sol.
Estaba a metade de camiño do horizonte, e Pahom aínda non
percorrera tres quilómetros do terceiro lado do cadrado. Aínda
estaba a quince quilómetros da súa meta.
"Non -pensou-, aínda
que as miñas terras queden irregulares, agora debo volver en liña
recta. Podería afastarme demasiado, e xa teño gran cantidade de
terra.".
Pahom cavou un pozo axiña.
Botou a andar cara ao
outeiro, pero con dificultade. Estaba esgotado pola calor, tiña
cortes e mazaduras nos pés descalzos, lle fraquexaban
as pernas. Ansiaba descansar, pero era imposible se desexaba chegar
antes do solpor. O sol non espera a ninguén, e afundíase cada vez
máis.
"Ceos -pensou-, se
non cometese o erro de querer demasiado... Que pasará se chego
tarde?"
Mirou cara ao outeiro e
cara ao sol. Aínda estaba lonxe da súa meta, e o sol aproximábase
ao horizonte.
Pahom seguiu camiñando,
con moita dificultade, pero cada vez máis rápido. Apurou o paso,
pero aínda estaba lonxe do lugar. Botou ás presas, arroxou a
chaqueta, as botas, a botella e a gorra, e conservou só ao sacho que
usaba como bastón.
"Ai de min. Desexei
moito, e boteino todo a perder. Teño que chegar antes de que se poña
o sol."
O temor quitáballe o
alento. Pahom seguiu correndo, e a camisa e os pantalóns empapados
pegábanselle á pel, e tiña a boca reseca. O seu peito arquexaba
como un fol, o seu corazón batía como un martelo, as súas pernas
cedían coma se non lle pertencesen. Pahom estaba oprimido
polo terror de morrer de esgotamento.
Aínda que temía a morte,
non podía deterse. "Despois que corrín tanto, consideraranme
un parvo se detéñome agora", pensou. E seguiu correndo, e ao
achegarse oíu que os bashkires gritaban e ouveaban, e eses gritos
lle inflamaron aínda máis o corazón. Xuntou as súas últimas
forzas e seguiu correndo.
O inchado e brumoso sol
case rozaba o horizonte, vermello como o sangue. Estaba moi baixo,
pero Pahom estaba moi preto da súa meta. Podía ver á xente do
outeiro, axitando os brazos para que se dese présa. Vía a gorra de
pel de raposo no chan, e o diñeiro, e ao xefe sentado no chan, rindo
a gargalladas.
"Hai terras en
abundancia -pensou-, pero deixarame Deus vivir nelas? Perdín a vida,
perdín a vida! Nunca chegarei a ese lugar!"
Pahom mirou o sol, que xa
desaparecía, xa era devorado. Co resto das súas forzas apurou o
paso, dobrando o corpo de tal modo que as súas pernas apenas podían
sostelo. Cando chegou ao outeiro, de súpeto escureceu. Mirou o ceo.
O sol púxose! Pahom deu un alarido.
"Todo o meu esforzo
foi en balde", pensou, e xa ía deterse, pero oíu que os
bashkires aínda gritaban, e recordou que aínda que para el, desde
abaixo, parecía que o sol púxose, desde o outeiro aínda podían
velo. Aspirou unha boa bocalada
de aire e correu costa arriba. Alí aínda había luz. Chegou á cima
e viu a gorra. Diante dela o xefe ríase a gargalladas. Pahom soltou
un grito. Afrouxáronselle as pernas, caeu de bruzos e tomou a gorra
coas mans.
-Vaia, que suxeito tan
admirable! -exclamou o xefe-. Gañou moitas terras!
O criado de Pahom
achegouse correndo e tratou de levantalo, pero viu que lle saía
sangue da boca. Pahom estaba morto!
Os bakshires estalaron
a lingua para demostrar a súa piedade.
O seu criado empuñou o
sacho e cavou unha tumba para Pahom, e alí sepultouno. Dous metros
da cabeza aos pés era todo o que necesitaba.
Dentro da liña de traballo sobre soberanía alimentaria, o sábado 25 (17:00 h) poderemos coñecer máis en profundidade os Sistemas Participativos de Garantía (SPG) da man dos seus propios creadores. Contaremos coa participación do recén creado SPG A Gavela (Pontevedra) e, o SPG en
proceso de creación, Mercado da Terra (Lugo). O obxectivo é acercar á cidadanía
este concepto do que cada vez se fala máis pero sobre o que aínda recae moito
descoñecemento. A mesa redonda terá lugar no centro social A Devesa.
A xornada
cerrarase coa proxección do último traballo do director de “Dos tomates, dos
destinos”, David Salvochea. El mesmo nos presentará “Planeta
azúcar”, curtametraxe que se integra dentro da campaña “25 gramos” de VSF Justicia Alimentaria
Global, e que busca concienciar as consecuencias da produción e consumo masivo
de azucre.
Pero como toda ferramenta,
non sempre é ben usada. Catástrofes ambientais como a causada polos incendios
do pasado mes de outubro, especialmente neste concello e arredores, deixan en
evidencia esta realidade. Queremos aproveitar esta oportunidade para darlle un
enfoque práctico ás potencialidades da custodia do territorio como medio de
prevención de incendios.
Pero como toda ferramenta,
non sempre é ben usada. Catástrofes ambientais como a causada polos incendios
do pasado mes de outubro, especialmente neste concello e arredores, deixan en
evidencia esta realidade. Queremos aproveitar esta oportunidade para darlle un
enfoque práctico ás potencialidades da custodia do territorio como medio de
prevención de incendios.
